خاورمیانه پیشتاز گردشگری جهان
جهانگردان : بر اساس اولین بارومتر سازمان جهانی گردشگری (UNWTO) در سال ۲۰۲۴ میلادی، که در ۱۹ ژانویه ۲۰۲۴ میلادی منتشر شده است، گردشگری بینالمللی سال ۲۰۲۳ میلادی را با رسیدن به ۸۸ درصد سطح قبل از همهگیری کرونا و ۱.۳ میلیارد ورودی بینالمللی به پایان رساند.
طبق بارومتر قبلی UNWTO که در آخرین روزهای ماه نوامبر سال ۲۰۲۳ میلادی منتشر شده بود، از ژانویه تا سپتامبر ۲۰۲۳ میلادی (دی ۱۴۰۱ تا شهریور ۱۴۰۲)، تعداد ۹۷۵ میلیون گردشگر بینالمللی سفر کردند؛ حال مقایسه این آمار با رقم ۱.۳ میلیارد ورودی بینالمللی تا انتهای دسامبر ۲۰۲۳ میلادی نشان میدهد، تنها در ۳ ماهه پایانی سال گذشته میلادی، بیش از ۳۲۵ میلیون ورودی بینالمللی ثبت شده است.
حالا انتظار میرود در سال ۲۰۲۴ میلادی، با آزادشدن آخرین تقاضاهای سفر سرکوبشده باقیمانده از دوران کرونا، افزایش اتصالات هوایی و بهبود قویتر بازارها و بهویژه مقاصد آسیایی، زمینه برای بهبود کامل صنعت گردشگری تا پایان سال ۲۰۲۴ میلادی فراهم شود و بالاخره این صنعت از رکورد سال طلایی گردشگری، یعنی سال ۲۰۱۹ میلادی، عبور کند.
درخشش خاورمیانه، اروپا و آفریقا در سال ۲۰۲۳ میلادی
جدیدترین بارومتر جهانی گردشگری UNWTO در ژانویه ۲۰۲۴ میلادی، همانند چند گزارش قبلی این نهاد بار دیگر خبر از درخشش منطقه خاورمیانه در سال ۲۰۲۳ میلادی میدهد که نشان از رشد مستمر صنعت گردشگری در این منطقه داد.
طبق این گزارش، در سال گذشته میلادی خاورمیانه تنها منطقهای در جهان بود که از آمار قبل از همهگیری کرونا پیشی گرفت و تعداد ورودیها به این منطقه به ۲۲ درصد بالاتر از سال ۲۰۱۹ میلادی رسید. تسهیل روادید، توسعه مقاصد جدید، سرمایهگذاری در پروژههای جدید مرتبط با گردشگری و میزبانی رویدادهای بزرگ، از جمله دلایلی بود که سازمان جهانی گردشگری در گزارشهای پیشین خود برای توجیه این رشد خارقالعاده برشمرده بود.
اروپا نیز بهعنوان پربازدیدترین منطقه جهان، سایهبهسایه خاورمیانه در بهبود سفرها در سال گذشته میلادی، پیشرو بود و با بهرهمندی از تقاضای بالای سفرهای درون منطقهای و تقاضای سفر آمریکاییها به این قاره در سال ۲۰۲۳ میلادی، موفق شد به ۹۴ درصد از سطح سال ۲۰۱۹ میلادی برسد. قاره سبز در ۹ ماه نخست سال ۲۰۲۳ میلادی، میزبان ۵۵۰ میلیون گردشگر بینالمللی بود که این رقم معادل ۵۶ درصد از کل گردشگران جهانی در آن بازه زمانی است.
آفریقا و آمریکا نیز بهترتیب در رتبههای سوم و چهارم بهبود گردشگری در سال ۲۰۲۳ میلادی ایستادند؛ آفریقا موفق شد در ایستگاه پایانی سال گذشته میلادی به ۹۶ درصد از بازدیدکنندگان قبل از همه گیری و قاره آمریکا به ۹۰ درصد تعداد بازدیدکنندگان سال ۲۰۱۹ میلادی برسد.
با این وجود آسیا و اقیانوسیه همانند بارومترهای پیشین UNWTO در سال ۲۰۲۳ میلادی، همچنان در رتبه آخر بهبود گردشگری قرار دارد. طبق گزارش اخیر سازمان جهانی گردشگری، بالاخره پس از بازگشایی چندین بازار و مقصد در سال گذشته میلادی، قاره آسیا و اقیانوسیه نیز به ۶۵ درصد از سطوح قبل از همهگیری رسید؛ با این حال، عملکرد بخشهای مختلف این قاره با یکدیگر متفاوت بود، به طوری که تا پایان سال ۲۰۲۳ میلادی جنوب آسیا به ۸۷ درصد و شمالشرق آسیا به حدود ۵۵ درصد از سطح سال ۲۰۱۹ میلادی رسیده است.
سهم ۳ درصدی گردشگری از تولید ناخالص داخلی جهان
اولین بارومتر UNWTO در سال ۲۰۲۴ میلادی نشان از تحقق پیشبینی درآمد ۱.۴ تریلیون دلاری گردشگری جهانی دارد که در بارومتر پیشین این سازمان به آن اشاره شده بود. در سال ۲۰۲۳ میلادی درآمدهای بینالمللی گردشگری به ۱.۴ تریلیون دلار رسید که معادل ۹۳ درصد از ۱.۵ تریلیون دلار درآمد گردشگری در سال ۲۰۱۹ میلادی است.
مجموع درآمدهای صادراتی حاصل از گردشگری (شامل حملونقل مسافر) نیز در سال ۲۰۲۳ میلادی حدود ۱.۶ تریلیون دلار برآورد شده است که تقریبا معادل ۹۵ درصد از درآمد ۱.۷ تریلیون دلاری در سال ۲۰۱۹ میلادی است.
سهم اقتصادی گردشگری که با تولید ناخالص داخلی مستقیم گردشگری (TDGDP) اندازهگیری میشود، نیز به رقم ۳.۳ تریلیون دلار در سال ۲۰۲۳ میلادی رسید که معادل ۳ درصد از تولید ناخالص داخلی جهان است. این رقم نشان از بهبود قوی گردشگری داخلی و بینالمللی در سراسر جهان است.
طبق این گزارش در مقایسه با سال ۲۰۱۹میلادی، تعداد ورودیهای بینالمللی در سال ۲۰۲۳ میلادی شاهد یک رشد دو رقمی بود. چهار منطقه فرعی نیز از سطح ورودی خود در سال ۲۰۱۹ میلادی فراتر رفتهاند که عبارتند از: اروپای جنوبی، دریای کارائیب، آمریکای مرکزی و شمال آفریقا.
چند مقصد مختلف نیز رشد بالایی در درآمدهای گردشگری بینالمللی طی ۱۰ تا ۱۲ ماه سال ۲۰۲۳ میلادی گزارش کردهاند اما در این گزارش به نام این مقاصد اشارهای نشده است. بهگزارش UNWTO چند بازار منبع بزرگ نیز در سال ۲۰۲۳ میلادی تقاضای زیادی برای سفرهای خروجی گزارش کردهاند که بسیاری از آنها از سطح سال ۲۰۱۹ میلادی فراتر رفته است.
افزایش ظرفیت هوایی در سال ۲۰۲۳ میلادی
بهبود پایدار گردشگری تنها مختص میزان ورودیهای بینالمللی نیست و سال ۲۰۲۳ میلادی برای سایر شاخصهای صنعت نیز خوشیمن بود. گزارش ردیابی بازیابی گردشگری سازمان جهانی گردشگری (UNWTO Tourism Recovery Tracker) و گزارش یاتا (IATA) تا اکتبر ۲۰۲۳ میلادی نشان میدهد، هم ظرفیت هوایی بینالمللی و هم تقاضای سفر هوایی به حدود ۹۰ درصد از سطوح قبل از همهگیری بهبود یافته است. نرخ اشغال در واحدهای اقامتی نیز در سراسر جهان تا نوامبر ۲۰۲۳ میلادی به ۶۵ درصد سال ۲۰۱۹ میلادی رسید؛ رقمی که در سال ۲۰۲۲ میلادی حدود ۶۲ درصد بود.
چشمانداز مثبت متخصصان صنعت سفر در سال ۲۰۲۴ میلادی
روند رشد مستمر گردشگری در سال ۲۰۲۳ میلادی این نوید را میدهد که گردشگری بینالمللی در سال ۲۰۲۴ میلادی بهطور کامل به سطح قبل از همهگیری برسد و حتی طبق برآوردهای اولیه سازمان گردشگری جهانی به ۲ درصد بالاتر از سطح سال ۲۰۱۹ میلادی نیز برسد؛ البته این پیشبینی تابع سرعت بهبود گردشگری در آسیا و کاهش ریسکهای اقتصادی و ژئوپلیتیکی در سراسر جهان است.
با وجود مشکلات سیاسی، اقتصادی و ژئوپلیتیکی در سراسر جهان اما طبق آخرین نظرسنجی شاخص اعتماد گردشگری UNWTO، همچنان نظر متخصصان گردشگری نسبت به سال ۲۰۲۴ میلادی بسیار مثبت است؛ به طوری که ۶۷ درصد از متخصصان گردشگری چشمانداز بهتر یا بسیار بهتری را برای سال ۲۰۲۴ میلادی نسبت به سال ۲۰۲۳ میلادی پیشبینی میکنند. حدود ۲۸ درصد انتظار عملکرد مشابه سال قبل را دارند و تنها ۶ درصد انتظار دارند عملکرد گردشگری در سال ۲۰۲۴ میلادی بدتر از سال گذشته میلادی باشد.
اما در سال ۲۰۲۴ میلادی چه چیزی در انتظار صنعت گردشگری است؟ کارشناسان گردشگری UNWTO انتظار دارند در سال ۲۰۲۴ میلادی:
هنوز فرصتهای قابلتوجهی برای بهبود گردشگری در سراسر آسیا وجود دارد و بازگشایی چندین بازار مبدا و مقصد بزرگ در این منطقه، بهبود را در سطح منطقه و جهان تقویت خواهد کرد.
انتظار میرود گردشگری خروجی و ورودی چین در سال ۲۰۲۴ میلادی بهدلیل تسهیل در صدور روادید و بهبود ظرفیت هوایی، شتاب بیشتری بگیرد. چین تا ۳۰ نوامبر ۲۰۲۴ میلادی بهمدت یکسال اتباع فرانسه، آلمان، ایتالیا، هلند، اسپانیا و مالزی را از ویزا معاف کرده است.
اقدامات تسهیلکننده صدور ویزا و سفر به خاورمیانه و آفریقا همچون ابتکار کشورهای شورای همکاری خلیج فارس (GCC) در اجرای ویزای توریستی یکپارچه مشابه ویزای شینگن و تسهیل سفرهای درون آفریقایی در کنیا و رواندا باعث ترویج و تبلیغ بیشتر سفر در این دو منطقه خواهد بود.
انتظار میرود اروپا در سال ۲۰۲۴ میلادی بار دیگر رکورددار گردشگری باشد. در ماه مارچ ۲۰۲۴ میلادی، رومانی و بلغارستان نیز به منطقه شینگن خواهند پیوست و پاریس در نیز ماههای جولای و آگوست میزبان بازیهای المپیک تابستانی خواهد بود.
تقاضای قوی سفر از ایالات متحده با پشتیبانی جایگاه قوی دلار، همچنان برای مقاصد مختلف قاره آمریکا و فراتر از آن بسیار مفید خواهد بود. مانند سال ۲۰۲۳ میلادی، بازارهای منبع قوی در اروپا، آمریکا و خاورمیانه سبب تقویت جریان و درآمدهای گردشگری در سراسر جهان خواهند شد.
چالشهای اقتصادی و ژئوپلیتیکی همچنان موانع مهمی بر سر راه بهبود پایدار گردشگری بینالمللی خواهند بود. تداوم تورم، نرخ بهره بالا، نوسان قیمت نفت و اختلال در تجارت جهانی میتواند همچنان بر هزینههای حملونقل و اقامت در سال ۲۰۲۴ میلادی تاثیر بگذارد.
در مقابل انتظار میرود که گردشگران بهطور فزایندهای به دنبال پسانداز بیشتر بوده و نزدیکتر به خانه سفر کنند. توجه به پایداری و سازگاری نیز نقش فزایندهای در انتخاب مصرفکننده خواهند داشت.
کمبود نیروی کار همچنان یکی از مسائل حیاتی صنعت گردشگری خواهد بود و کسبوکارهای گردشگری در مقابله با تقاضای بالای سفر با کمبود نیروی کار مواجه هستند.
تنشهای ژئوپلیتیکی همچون جنگ غزه و جنگ روسیه و اوکراین نیز همچنان بر اعتماد مسافران تاثیر خواهد گذاشت و روند سفر را مختل خواهد کرد.
زوراب پولولیکاشویلی، دبیرکل UNWTO نیز با اشاره به چشمانداز مثبت گردشگری در سال نو میلادی میگوید: «آخرین دادههای UNWTO نشان از انعطافپذیری و بهبود سریع گردشگری دارد و پیشبینی میشود ارقام پیش از همهگیری تا پایان سال ۲۰۲۴ میلادی محقق شود. این بازگشت در حال حاضر در همه مناطق تاثیر قابلتوجهی بر اقتصاد، مشاغل، رشد و فرصتهای جوامع دارد. این ارقام همچنین اهمیت پیشرفت پایدار و شمول در توسعه گردشگری را یادآوری میکنند.»