توسط : ارگ کریمخان زند شیراز
ارگ کریمخان زند، که در دل شهر پر جنب و جوش شیراز واقع شده است، گواهی بر تاریخ غنی و مهارت معماری سلسله زندیه است. این دژ باشکوه، که زمانی محل اقامت کریمخان، بنیانگذار سلسله زندیه بود، قرن ها با شکوه و عظمت خود بازدیدکنندگان را مجذوب خود کرده است. امروزه ارگ به عنوان موزه ای عمل می کند که شکوه و جلال یک دوره گذشته را به نمایش می گذارد و نگاهی اجمالی به زندگی حاکمان گذشته ایران ارائه می دهد.
نگاهی گذرا به تاریخ
ساخت ارگ کریمخان در سال ۱۷۶۶میلادی و ۱۱۷۹ هجری قمری، به دستور کریمخان آغاز شد او شیراز را به پایتخت سلسله زندیه تبدیل کرده بود. موقعیت استراتژیک این دژ که در قلب شهر قرار دارد، نشان دهنده اهمیت آن به عنوان نمادی از قدرت و اقتدار بود. کریمخان، حامی هنر و معماری، از هیچ تلاشی برای گرد هم آوردن بهترین صنعتگران و صنعتگران از سراسر منطقه برای ساخت این شاهکار دریغ نکرد.
عجایب معماری
ارگ کریمخان نمونه ای برجسته از معماری دوره زندیه است که ترکیبی از تأثیرات ایرانی و اروپایی است. سازه مستطیلی شکل آن که توسط چهار برج گرد مرتفع استحکام یافته است، هاله ای از قدرت و استقامت را القا می کند. فضای داخلی دژ به همان اندازه چشمگیر است و شامل مجموعه ای از حیاط ها، باغ ها و اتاق های تزئین شده مجلل است. کاشی کاری های ظریف، گچبری ها و نقاشی های دیواری دیوارها را زینت می دهند و تسلط هنری دوره زندیه را به نمایش می گذارند.
چهار برج مستطیل شکل در گوشه‌های هر چهار ضلع که به عنوان نقطه نظارت و دفاع استفاده می‌شدند. یکی از این برج‌ها به نام برج کج معروف است.دلایلی در خصوص کج شدن این برج بیان شده است که مهمترین آن وجود چاه های فاضلاب بیرون ارگ بوده که باعث کج شده برج شده است. سه ضلع شمال، جنوب و غرب عمارت هایی دارد که هر یک ایوان با دو ستون سنگی و شش اتاق مسکونی در دو طرف آن قرار دارد. این اتاق‌ها با نقاشی‌های زیبا و رنگین تزئین شده‌اند.
ارگ دارای چهار شاه نشین است که در هر چهار ضلع کاربردهای مختلفی داشت. برای مثال، شاه‌نشین شمالی برای فصل زمستان و شاه نشین غربی برای فصل تابستان مناسب بود. در بخش شمال شرقی ارگ، شاه نشین یا تخت کریمخان قرار دارد که محل تاج گذاری و نشست‌های رسمی او بوده است.
حوض آب در مرکز حیاط با چهار باغچه در گوشه‌های آن وجود دارد و باغچه ها مملو از درختان نارنج است. حوض آب با سامانه‌ای پیچیده از لوله کشی وبا قنات‌ها تامین اب می‌شده است.
در بخش جنوب شرقی ارگ، حمام ارگ وجود دارد که با سامانه پیچیده‌ای از لوله‌های آبرسانی و لوله‌های آبگیری به قنات متصل بوده است. در بخش جنوب غربی ارگ، مسجد ارگ قرار دارد که محل عبادت و نماز خواندن کریم خان و خانواده و همچنین نظامیان و خدمتکاران او بوده است.
در بخش شمال غربی ارگ نیز، موزه فلسفه قرار دارد که در آن نقاشی‌ها، تصاویر، کتاب‌ها و اسناد مربوط به فلسفه و فلاسفه ایران نمایش داده می‌شود.
سفری در گذر زمان
قدم گذاشتن در ارگ کریمخان مانند قدم گذاشتن در زمان است. موزه داخل دیوارهای آن مجموعه ای از مصنوعات را در خود جای داده است که گویی نمایشگاهی است که وقایع سلسله زندیه را روایت می کند. بازدیدکنندگان می توانند در اتاق های مختلف دژ پرسه بزنند و شکوه زندگی دربار و پژواک های تاریخ را که در دیوارهای آن طنین انداز است را تصور کنند.
یک نقطه عطف فرهنگی
امروزه ارگ کریمخان به عنوان یک نقطه عطف فرهنگی برجسته در شیراز شناخته می شود و بازدیدکنندگانی را از سراسر جهان به خود جلب می کند. این مکان یادآور میراث غنی ایران و میراث ماندگار سلسله زندیه است. زیبایی و اهمیت تاریخی این دژ آن را به یکی از آثار ثبت شده در فهرست موقت میراث جهانی یونسکو تبدیل کرده است و جایگاه آن را به عنوان گنجینه ای از فرهنگ ایرانی تثبیت کرده است.
آدرس ارگ کریم خان؛ ارگ کریم خانی کجاست؟
این مکان در مرکز شهر شیراز و در ابتدای بلوار کریم خان زند واقع شده است. راه های دسترسی زیاد و آسانی به آن وجود دارد و برای این که به ارگ کریم خان برسید می‌توانید از مترو استفاده کنید. زمانی که به ایستگاه زندیه رسیدید از مترو پیاده شوید و با ۱۰ دقیقه پیاده روی به ارگ برسید.
ساعت بازدید ارگ کریم خان زند
اگر قصد بازدید از این مکان تاریخی را دارید باید چند نکته را بدانید. ساعت هایی که در طول روز شما می توانید به داخل محوطه ارگ بروید در شش ماه اول سال از ۸:۳۰ صبح تا ۹ شب است؛ این ساعت در شش ماه دوم سال به ۷:۳۰ صبح تا ۸:۳۰ شب تغییر پیدا می‌کند. لازم به ذکر است که بگویم برای این که بتوانید به صورت کامل از تمام قسمت های این مکان زیبا دیدن کنید به یک یا دو ساعت زمان نیاز دارید.جهت دیدن نرخ ورودیه ها اینجا را گلیک کنید.
جهت بازدید از ارگ کریمخان زند می توانید از گشت زندیه شیراز استفاده کنید و علاوه بر ارگ کریمخان از بازار وکیل ، حمام وکیل ، عمارت دیوانخانه کریمخانی و عمارت کلاه فرنگی بازدید کنید.
شعر ارگ کریمخان؛ متن زیبا درباره ارگ کریم خان
ارگ کریم خانی، از قصه‌ها که دانی، از رنج و شادمانی، گو با من ار توانی
ارگ کریم خانی دیوارهات سرکش، برجت چو کوه آتش، گویی ستاده آرش، بر اوج دیده‌بانی
ارگ کریم خانی در ازدحام صد یاد، از داد و خشم و بیداد، هیچت کسی خبر داد، ازشام زندگانی؟
ارگ کریم خانی شور وشر تو افسرد، غوغای شادیت مرد، سیل بلا فرو برد، فرتو رایگانی
ارگ کریم خانی شد خانه تو دلگیر، پای دلت به زنجیر، شد چارسوی تقدیر، بن‌بست قهرمانی
ارگ کریمخانی کو بزم خنده و جام؟ گلبوسه‌های ایام؟ وان روزگار بانام؟ لبریز کامرانی؟
ارگ کریمخانی کو آن وکیل بیدار؟ آن پیر مرد هشیار؟ کز چهرهاش پدروار می تافت مهربانی؟
ارگ کریم خانی فکری دگر بسر داشت، از دردها خبر داشت، از فارس غصه بر داشت درعهد حکمرانی
ارگ کریم خانی آن مرد داد بنیاد، با عزم همچو پولاد، می‌داد فتنه بر باد، چون صرصر خزانی
ارگ کریم خانی کو آن جوان سردار، کاندر مصاف قاجار، بود از رخش پدیدار،آیات هفت خانی
ارگ کریم خانی مردی که زور و فر داشت، نیروی شیر نر داشت، شمشییر صد هنر داشت، با قلب پرنیانی
ارگ کریم خانی از بخت شوم و بیداد، وز خصم خدعه بنیاد، بر خاک و خون بیفتاد، در موسم جوانی
ارگ کریم خانی آن لولیانش سرمست، در حجره‌های در بست، دیگر نماند در دست، از قهر آسمانی
ارگ کریم خانی از شام شوم قاجار، دیگر نگشت بیدار، آن لطف بی خریدار، مفهوم سخت جانی
ارگ کریم خانی وانگه به حکم تقدیر، دور از صفای تدبیر، شد قسمت توشمشیر، با آتش نهانی
ارگ کریم خانی ای سربلند چون کوه، ای شهربند انبوه، گشتی به شهر اندوه، زندان شهربانی
ارگ کریم خانی اینک ترانه‌ات خوش، خورشید خانه‌ات خوش، دور زمانه‌ات خوش، در فصل هم‌زبانی
ارگ کریم خانی خنیاگران خبر کن، ساز و ترانه سرکن، شیراز را دگر کن، ای ارگ جاودانی
