توسط : دروازه قرآن
رد شدن از زیر قرآن یکی از آداب مسافرت ایرانی‌هاست که هنوز هم حفظ شده و با ریختن یک کاسه آب همراه است. مسافر از زیر قرآن عبور می‌کند و او را به خدا می‌سپاریم تا به سلامت بازگردد. حالا تصور کنید که حاکم شهر این رسم را با ساخت دروازه قرآن گره زده است.
دروازه معروف شیراز
دروازه‌ها در نقاط پر رفت و آمد شهرها ساخته می‌شدند؛ جایی که رفت و آمد مسافران و بازرگانان بیشتر بود. دروازه قرآن نیز به همین دلیل در شمال شهر شیراز، در تنگ الله‌اکبر و میان کوه چهل‌مقام و کوه باباکوهی ساخته شد. از این دروازه، افراد به سمت کمربندی و جاده مرودشت می‌رفتند یا وارد شهر می‌شدند.
حاکم شهر دستور داد قرآنی را بر فراز دروازه قرار دهند تا خداوند همه را به سلامت نگه دارد. اهمیت معنوی دروازه قرآن به حدی بود که مردم ابتدای هر ماه قمری کنار آن جمع می‌شدند تا تمام ماه در پناه آن باشند.
معماری و اهمیت فرهنگی
دروازه قرآن یکی از نمونه‌های برجسته توجه به حضور خدا در زندگی ایرانی‌هاست، حتی در ساخت دروازه‌ای برای شهر. این دروازه، شکوهی از معماری ایرانی اسلامی را به نمایش می‌گذارد؛ دارای یک دهنه بزرگ با دو دهنه کوچک در دو طرف. راه‌پله‌ای در دهنه غربی به اتاق بالای دروازه منتهی می‌شود که سه پنجره مشبک کاشی‌کاری‌شده دارد و قرآن محافظ مسافران در آن قرار گرفته است. در دهنه شرقی، «حاج حسین ایگار» آرمیده است. اکنون، این دروازه به یکی از جاذبه‌های دیدنی شیراز تبدیل شده است.
تمام فرازونشیب‌های تاریخی دروازه
عضدالدوله دیلمی دروازه را در سال‌های ۳۳۸ تا ۳۷۲ هجری قمری از سنگ و ساروج ساخت و قرآنی در آن قرار داد تا مسافران از آن تبرک بجویند. کریم‌خان زند دروازه را بازسازی کرد و برای این قرآن، اتاقکی ویژه ساخت و دو جلد قرآن بسیار نفیس را در آن اتاقک قرار داد. این قرآن‌ها به خط ثلثِ خوش‌نویس مشهور دوره تیموری، سلطان ابراهیم، نوه شاهرخ تیموری، نوشته شده بودند و به «قرآن هفده کیلوگرم» یا «قرآن هفده من» معروف بودند. می‌گویند دلیل این نام‌گذاری از سوی مردم، وزن و بزرگی این قرآن‌هاست که حالا به موزه پارس شیراز منتقل شده‌اند.
مرمت‌ها و تخریب‌ها
دروازه قرآن به‌دلیل بلایای طبیعی چندین بار مرمت شده است. از جمله زلزله دوران قاجار که باعث خرابی‌ها و صدمات زیادی شد. محمدزکی‌خان نوری این خرابی‌ها را تعمیر کرد و دو طرف این طاق قرآن، دو اتاقک نگهبانی برای محافظت از دروازه ساخت. کنار آن نیز آب‌انباری ساخت که از آب رکن‌آباد پر می‌شد و گوارای وجود مسافران تازه‌وارد بود. حافظ شیرازی می‌گوید:
اما غم‌انگیز اینکه شهردار وقت شیراز در سال ۱۳۱۵ هجری شمسی این بنا را با دینامیت تخریب کرد تا راه عبورومرور خودرو و کامیون باز شود. هرچه گذشتگان برای این دروازه احترام قائل بودند، این شخص تنها به فکر راحتی تردد خودروها بود.
بازسازی مجدد
از آنجایی‌که این طاق قرآنی اهمیت معنوی زیادی برای شیرازی‌ها داشت و جمع‌شدن کنار آن از آداب اول هر ماه قمری بود، این تخریب مردم را ناراحت کرد. تا اینکه ۱۲ سال بعد، در سال ۱۳۲۸ هجری شمسی، حاج حسین ایگار، بازرگان معروف شیرازی با نام اعتمادالتجار، این دروازه را با فاصله کمی از دروازه کهن بازسازی کرد. این دروازه جدید بزرگ‌تر بود و دارای دهانه‌ای قوسی تیزه‌دار و دهانه‌هایی در چپ و راست آن و اتاقکی مستطیلی برای نگهداری قرآن بود
